شاید انتخاب بهترین ایالت‌های آلمان برای پیدا کردن کار و زندگی مهاجران، هم دغدغه افرادی باشد که هنوز پا به این کشور نگذاشته‌اند و هم چالش افرادی که پس از طی مدتی معین زندگی در این کشور، قصد دارند محل زندگی خود در این کشور را بر اساس معیارهای مرتبط با بازار کار تغییر دهند. در این مقاله سعی می‌کنیم بر اساس تجربه متقاضیان ایرانی در سال‌های گذشته و بر اساس آمار و ارقام مستند از وب‌سایت‌های معتبر کاریابی جهانی، به بررسی شهرها و ایالت‌های مختلف آلمان که از لحاظ کاری شرایط بهتری را برای مهاجرین ایجاد می‌کنند، بپردازیم.
فاکتورهای مؤثر برای انتخاب بهترین ایالت آلمان برای کار و زندگی مهاجران
در نظر گرفتن عوامل متعددی که می‌توانند به‌صورت غیرمستقیم یا مستقیم در موفقیت متقاضیان ایرانی در یک شهر یا ایالت خاص در آلمان تأثیرگذار باشند و مقایسه آن با سایر مناطق، می‌تواند فرآیند انتخاب یک ایالت برای کار با شرایط ایده‌آل برای متقاضیان خارجی را ساده‌تر کند. در این بخش، با توجه به فعالیت بیش از دو دهه‌ای که در زمینه مشاوره اعزام نیروی کار به کشور آلمان داشته‌ایم، قصد داریم معیارهایی که بر اساس تجربه متقاضیان ایرانی تأثیرگذاری بیشتری در موفقیتشان در کشور آلمان داشته است را برای انتخاب بهترین شهر برای کار مهاجرین مورد بررسی قرار دهیم و بگوییم که توجه به چه شاخص‌هایی می‌تواند به نوعی تضمین‌کننده یک انتخاب درست در هنگام تصمیم‌گیری برای محل زندگی هموطنانمان باشد.
۱. بازار کار و فرصت‌های شغلی
اگرچه فرصت‌های شغلی در هر منطقه از آلمان با توجه به صنایع فعال، جغرافیای آن منطقه و اهمیت این ایالت در اقتصاد آلمان تعیین می‌شود، ولی آمار و ارقام مربوط به شرایط بازار کار در ایالت‌های مختلف می‌تواند تصویر بهتری از شرایط آینده شغلی متقاضیان ارائه کند. مثلاً اینکه بر اساس آمار منتشرشده از سایت‌های معتبر کاریابی در آلمان مثل LinkedIn یا Monster، تعدد مشاغل در حوزه مورد نظر ما در کدام شهر بیش از سایرین است، می‌تواند در روند تصمیم‌گیری ما مؤثر باشد.
۲. میانگین حقوق و سطح درآمد
بالا بودن اختلاف حقوق در مشاغل یکسان در شهرها و ایالت‌های مختلف آلمان با یکدیگر باعث شده است تا انتخاب بهترین ایالت برای کار و زندگی مهاجران صرفاً به مسئله تعدد مشاغل محدود نشود. سعی کردیم در نگارش این مقاله از اطلاعات گردآوری‌شده از مشاغلی که در چند ماه گذشته در ایالت‌های مختلف آلمان آگهی شده‌اند، استفاده کنیم. اگرچه میزان درآمد متقاضیان در شهرهای مختلف در آلمان فقط تابع جغرافیای محل کار نیست و عوامل دیگری مثل میزان تخصص، نوع شغل و فاکتورهای بی‌شمار دیگری می‌توانند در این میزان مؤثر باشند.
۳. هزینه‌های زندگی
بالا بودن هزینه زندگی در برخی از شهرهای آلمان مثل مونیخ یا برلین به نسبت شهرهای کوچک‌تر این کشور باعث می‌شود تا تعداد زیادی از متقاضیان مهاجرت کاری به آلمان تصمیم بگیرند حداقل در سال‌های اولیه ورود به این کشور، با صرف هزینه کمتری فعالیت حرفه‌ای خود را در این مناطق آغاز کنند و پس از بهبود شرایط اقتصادی، امکان مهاجرت به سایر ایالت‌ها را برای خود و خانواده خود فراهم کنند. بنابراین، ما نیز در فهرست بهترین ایالت‌ها برای کار و زندگی مهاجران، مسئله هزینه‌های زندگی در شهرهای مختلف را نیز در نظر گرفته‌ایم.
۴. کیفیت زندگی و شاخص‌های جغرافیایی
در کنار کار کردن، اساساً زندگی باکیفیت داشتن نیز برای همه مهاجرین در آلمان اهمیت دارد. بنابراین، توجه به عواملی که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روی رضایتمندی علاقه‌مندان به کار در آلمان تأثیرگذار است نیز می‌تواند در انتخاب یک مقصد مناسب کمک زیادی کند. شاخص‌هایی مثل کیفیت آب‌وهوا، امنیت و خدمات اجتماعی از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که باعث مطلوبیت یا عدم مطلوبیت در زندگی در یک شهر یا ایالت خاص در آلمان می‌شود.
۵. جامعه ایرانی
شاید برخی از متقاضیان صرفاً تصمیم می‌گیرند تا با انتخاب منطقه‌ای که تردد مهاجرین در آن کم باشد، کیفیت زندگی اروپایی و آلمانی را برای خود ارتقا بخشند، ولی بالا بودن میزان جمعیت مهاجرین به نسبت کل جمعیت، یکی از عواملی است که می‌تواند نشان‌دهنده وفق‌پذیری بهتر مهاجرین جدید برای کار و زندگی در یک ایالت آلمان محسوب شود. مثلاً شاید تطبیق با فرهنگ کشور آلمان در شهرهایی مثل کلن یا برلین که جامعه ایرانیان در آنها گسترده‌تر است، ساده‌تر از سایر شهرهای آلمان باشد.
معرفی بهترین ایالت‌های آلمان برای کار و زندگی در سال ۲۰۲۶
در این بخش سعی می‌کنیم بر اساس ایالت‌های مختلف کشور آلمان و با در نظر گرفتن فاکتورهایی که در بخش قبل مورد بررسی قرار دادیم، به معرفی شهرها و ایالت‌هایی بپردازیم که می‌توانند از همه جهات گزینه‌های منطقی و مناسبی برای متقاضیان به شمار بیایند. در نگارش این مقاله در این بخش، علاوه بر تجربه مراجعین مجموعه آریاناپارس در سال‌های گذشته که به آلمان از طریق کار مهاجرت کردند، سعی کرده‌ایم از داده‌های موثق وب‌سایت‌های قابل قبول بین‌المللی نیز استفاده کنیم.
۱. ایالت بایرن
شاید حضور کارخانه‌های بزرگ خودروسازی BMW و Audi باعث شده تا این ایالت همواره مورد توجه بیشتر مشاغل حوزه مهندسی قرار گیرد و تقاضای بسیار بالایی برای مشاغل حوزه مهندسی مکانیک، IT و حتی مهندسین صنایع و مدیران پروژه در این منطقه وجود داشته باشد. اگرچه مونیخ یکی از گران‌ترین شهرهای آلمان در سال‌های گذشته بوده است، ولی میزان درآمد بیشتر از ۴۸۰۰ یورو در ماه که بر اساس آمار منتشرشده از LinkedIn به عنوان متوسط درآمد در این ایالت گزارش شده، می‌تواند خیال علاقه‌مندان به کار در ایالت بایرن آلمان را از پرداخت هزینه‌های زندگی، حتی در شهرهایی مثل نورنبرگ و مونیخ، راحت کند. از طرفی، کیفیت زندگی در ایالت بایرن بر اساس آمار منتشرشده از وب‌سایت‌های ارزیابی شاخص کیفیت زندگی مثل Mercer و OECD، یکی از جذابیت‌های این منطقه برای علاقه‌مندان به کار و زندگی در آلمان است. شاید تنها چالش متقاضیان برای انتخاب ایالت بایرن به عنوان بهترین ایالت آلمان برای کار و زندگی مهاجران، بحث هزینه‌های مسکن در شهرهای مختلف این ایالت باشد.
۲. ایالت بادن-وورتمبرگ
غول‌های خودروسازی دیگر آلمان یعنی Mercedes-Benz و Porsche باعث شده‌اند تا تنوع مشاغل مختلف، از تکنسین‌ها و نیروی کار فنی گرفته تا مهندسین در حوزه‌های مختلف، به‌قدر زیاد باشد که این ایالت را به عنوان یکی از قطب‌های مهندسی مکانیک و خودروسازی در این کشور بدانیم. میانگین درآمد افراد در مشاغل مختلف در این ایالت نزدیک به ۴۶۰۰ یورو در ماه است که بسیار بالاتر از میانگین حقوق نیروی کار در کل آلمان است. اگرچه هزینه‌های زندگی در شهرهایی مثل اشتوتگارت در این ایالت کمتر از بایرن و نورنبرگ است، ولی کیفیت زندگی در بیشتر شهرهای ایالت بادن-وورتمبرگ آلمان چیزی کم از ایالت بایرن ندارد.
۳. ایالت نوردراین-وستفالن
این ایالت که پرجمعیت‌ترین ایالت آلمان با بیش از ۱۸۰۰۰۰۰۰ نفر است، برای طیف زیادی از مشاغل، به‌خصوص مشاغل حوزه خدمات بهداشت و درمان و حوزه IT، از جهت تنوع مشاغل و بالا بودن میانگین درآمد، بسیار ایده‌آل است. میانگین درآمد بیشتر از ۴۰۰۰ یورویی متخصصان در این منطقه می‌تواند به سادگی کفاف پرداخت هزینه‌های زندگی حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ یورویی را بدهد. از طرفی، حضور جامعه بزرگ ایرانیان در شهرهایی مثل کلن، دوسلدورف و دورتموند باعث می‌شود تا فرآیند وفق‌پذیری برای مهاجرین ایرانی در این منطقه به شدت تسریع شود. اگرچه میزان نرخ بیکاری در برخی از شهرها مثل دورتموند کمی بیشتر از میانگین بیکاری در کل آلمان است، ولی دلایل دیگر باعث شده تا ایالت نوردراین-وستفالن رتبه سوم را در فهرست بهترین ایالت‌های آلمان برای کار و زندگی در وب‌سایت آریاناپارس از آن خود کند.
۴. ایالت هسن
احتمالاً این ایالت برای افرادی که در زمینه‌های مالی، بانکداری و اقتصاد فعالیت می‌کنند، جذابیت بیشتری از سایر ایالت‌های آلمان خواهد داشت، چرا که شهر فرانکفورت که بزرگ‌ترین شهر این ایالت است را می‌توانیم قلب اقتصادی آلمان بدانیم. میانگین درآمد در ایالت هسن نزدیک به ۴۸۰۰ یورو در ماه، بر اساس استناد به وب‌سایت‌های معتبر کاریابی بین‌المللی در این کشور، گزارش شده است، ولی در مقایسه با بعضی از شهرهای دیگر در کشور آلمان، شهر فرانکفورت و سایر شهرهای این ایالت مجموعاً هزینه بیشتری را برای زندگی به متقاضیان کار در آلمان تحمیل می‌کنند.
۵. ایالت برلین
از آنجا که برلین سال‌هاست محلی برای حضور استارت‌آپ‌های بزرگ بین‌المللی در آلمان بوده است، می‌توان این ایالت را به عنوان بهترین ایالت برای جوانانی دانست که قصد دارند فعالیت حرفه‌ای خود را در یک شهر ایده‌آل در آلمان آغاز کنند، چرا که اگرچه میانگین درآمد در این ایالت نزدیک به ۳۸۰۰ یورو است و کمی پایین‌تر از سایر ایالت‌های آلمان است، ولی فرصت‌های متنوع شغلی و فضای فرهنگی و اجتماعی پویا به نسبت سایر ایالت‌ها و شهرهای آلمان باعث می‌شود تا این منطقه بیشتر مناسب افرادی باشد که در ابتدای راه مهاجرت به آلمان و کار در این کشور قرار دارند.
تجربه مهاجران ایرانی در ایالت‌های آلمان
بر اساس آمار منتشرشده از طرف وزارت مهاجرت کشور آلمان، بیشترین جامعه ایرانیان در مناطق برلین، کلن و مونیخ سکونت دارند. شاید دسترسی به امکانات آموزشی و بهداشتی مناسب در این شهرها و همچنین شرایط ایده‌آل بازار کار در این ایالت‌های آلمان باعث شده تا متقاضیان ایرانی تجربه‌های موفق‌تری در این شهرها و ایالت‌ها داشته باشند. بر اساس آماری که در سال ۲۰۲۵ توسط وزارت کار کشور آلمان منتشر شد، بیشترین درخواست ویزای کار آلمان برای متقاضیان ایرانی برای ایالت‌های بایرن و نوردراین-وستفالن ثبت شده است که نشان‌دهنده این مطلب است که جذابیت‌های این دو ایالت، با در نظر گرفتن همه عوامل، برای متقاضیان ایرانی به طور قابل توجهی بیش از سایر مناطق کشور آلمان است.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
احتمالاً اگر به دنبال حقوق بالا و ارتقای شغلی هستید، ایالت‌های بایرن و بادن-وورتمبرگ بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت کاری به آلمان برای شما هستند، ولی اگر مسئله هزینه‌های زندگی یا مسائلی نظیر ادغام فرهنگی برای شما اهمیت بیشتری دارد، شاید نوردراین-وستفالن و برلین می‌توانند گزینه‌های مطلوب‌تری برای شما به حساب بیایند. اگرچه برخی از مشاغل مثل مشاغل حوزه بانکداری و حوزه‌های مربوط به حسابداری و علوم اقتصاد می‌توانند ایالت هسن در آلمان را برای شما منطقه ایده‌آل‌تری برای داشتن یک زندگی مطلوب‌تر تبدیل کنند.
