دلایل زیادی وجود دارند که مهاجرت کاری به آلمان را جز جذاب‌ترین برنامه‌های مهاجرتی، به‌خصوص برای متقاضیان ایرانی، محسوب می‌شود. متقاضیانی که برخی علاقه‌مند به کار در این کشور در مشاغل تخصصی هستند و یا مهاجرت کاری به آلمان در مشاغل ساده‌تر. با توجه به اهمیت این موضوع برای تعداد زیادی از متقاضیان ایرانی که باعث افزایش شمار متقاضیان مهاجرت به آلمان از طریق کار در چند سال گذشته شده است، قصد داریم در این مقاله به طور کاملاً مفصل ابعاد مختلف مسئله مهاجرت کاری به آلمان را مورد بررسی قرار دهیم.
بررسی آمار و ارقام مربوط به کار در آلمان
با بررسی دقیق‌تر آمار و ارقام مربوط به چند سال گذشته در خصوص مهاجرت کاری به آلمان، احتمالاً می‌توانید به درک روشن‌تری از شرایط و اوضاع مهاجرت کاری به این کشور پرطرفدار برسید. بر اساس آمار و ارقام منتشر شده توسط وزارت کار آلمان و اداره مهاجرت این کشور، کشور آلمان قصد دارد در پنج سال آینده بیش از ۴۰۰۰۰۰ نفر نیروی کار را برای کمبود ناشی از بحران‌های نیروی کار و سالخوردگی جمعیت به کشور آلمان جذب کند. اگرچه آمار مشخصی از تعداد ویزاهای صادر شده برای اتباع ایرانی در آلمان وجود ندارد، ولی بر اساس آمار منتشر شده از وب سایت اتحادیه اروپا، آلمان در سال ۲۰۲۵ حدود ۲۰۰۰۰۰ ویزای کاری برای افراد متخصص صادر کرده است که در این میان حدوداً ۱۱۰۰۰ بلوکارت اتحادیه اروپا و بالغ بر ۱۰۰۰۰ ویزا برای ویزاهای جستجوی کار و کارآموزی بوده است. این ارقام نشان‌دهنده افزایش ۱۵ درصدی آمار نسبت به سال گذشته است.
انواع ویزای کار در آلمان
در حال حاضر، یعنی در سال ۲۰۲۶، ویزاهای مختلفی برای مهاجرت کاری به آلمان در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد. ویزاهایی که اگرچه همه آنها برای متقاضیان ایرانی در حال حاضر میسر نیست، ولی با توجه به احتمال تغییر قوانین در هر لحظه، داشتن اطلاعات کافی از آن می‌تواند باعث افزایش شانس مهاجرت به آلمان شود.
● نوع اول: ویزاهای کار با جاب آفر
متداول‌ترین روش برای مهاجرت کاری به آلمان، استفاده از جاب آفر برای ورود به این کشور است. در این روش، علاقه‌مندان به مهاجرت به آلمان از طریق کار باید با پیدا کردن یک کارفرمای آلمانی معتبر، نسبت به اخذ ویزای این کشور اقدام کنند. میزان حقوق و همچنین نوع شغل می‌تواند به صورت مستقیم بر روی مزایای این نوع ویزا اثرگذار باشد. این یعنی مثلاً متقاضیانی که حداقل حقوق بلوکارت را در پیشنهاد شغلی دریافت کنند، قادر هستند علاوه بر امکان اخذ اقامت پس از ۳ سال کار در این کشور، برای اعضای خانواده خود نیز در ابتدا درخواست ویزا دهند. در صورتی که برای حقوق‌های کمتر از این میزان، این دو ویژگی صدق نمی‌کند.
● نوع دوم: ویزای جاب سیکر
یکی از ویزاهایی که مختص کشور آلمان است، ویزاهای موقتی است که به نیروی کار خارجی اجازه می‌دهد تا با ورود به کشور آلمان و مصاحبه با کارفرمایان مختلف، بتوانند یک کارفرمای بالقوه را متقاعد کنند تا اسپانسر ویزای کارشان شود. عملاً ویزاهای جاب سیکر یا جستجوی کار، ویزاهایی هستند که شانس متقاضیان را برای دریافت ویزای کاری با توجه به حضور در این کشور افزایش می‌دهد. چون ویزای جاب سیکر به صورت مستقیم به متقاضیان امکان کار در این کشور را نمی‌دهد. مدت زمان ویزاهای جستجوی کار بین ۶ ماه تا ۱ سال تعیین شده است. در حال حاضر، ویزاهای جاب سیکری برای ایرانیان صادر نمی‌شوند، ولی در چند سال گذشته، قوانین آلمان به ایرانیان اجازه دریافت ویزاهای جستجوی کار را می‌داد.
● نوع سوم: ویزاهای آوسبیلدونگ
این نوع ویزاها که معمولاً تلفیقی از ویزاهای کاری و تحصیلی هستند، عملاً به علاقه‌مندان به مهاجرت کاری به آلمان اجازه می‌دهند تا با شرکت در دوره‌های کارآموزی، به‌خصوص در سنین کمتر از ۲۷ سال، شانس پیدا کردن کار در این کشور را افزایش دهند. ویزاهای آوسبیلدونگ برای افرادی که قصد ندارند در جستجوی مشاغل آکادمیک و نیازمند تحصیلات دانشگاهی باشند، بهترین گزینه برای مهاجرت کاری به آلمان محسوب می‌شوند.
● نوع چهارم: کارت شانس
بر اساس تغییر قوانین کشور آلمان، یکی از جدیدترین ویزاهای کاری این کشور، ویزای کارت شانس است. معمولاً متقاضیان با احراز برخی از شرایط، قادر هستند تا با استفاده از کارت شانس از طریق کار به آلمان مهاجرت کنند. این نوع ویزا شباهت زیادی به اقامت از طریق نیروی متخصص در کشورهای کانادا و استرالیا دارد. این نوع ویزا هم در حال حاضر متقاضیان ایرانی را واجد شرایط اقدام نمی‌داند، ولی احتمالاً شرایط اقدام از این طریق نیز به زودی برای ایرانیان میسر خواهد شد.
آمار مهاجرت کاری ایرانیان به آلمان
متأسفانه سفارت کشور آلمان و اداره مهاجرت این کشور، آمار و ارقام مشخصی از داوطلبان ایرانی مهاجرت کاری به آلمان ارائه نمی‌کنند. ولی بر اساس داده‌های در دسترس، در سال ۲۰۲۵ بیش از ۵۰۰۰ ویزای کار برای متقاضیان ایرانی صادر شده است. تعداد زیادی از ایرانیان مقیم کشور آلمان در حال حاضر در مشاغل مختلف صنعتی و همچنین حوزه درمان و آموزش مشغول به فعالیت هستند. شهرهایی مثل فرانکفورت، مونیخ و برلین به عنوان اصلی‌ترین مراکز زندگی ایرانیان در آلمان گزارش شده است.
دلایل محبوبیت آلمان
معمولاً متقاضیان ایرانی با انگیزه‌های مختلف نسبت به مهاجرت کاری به آلمان اقدام می‌کنند، ولی برخی از دلایل را می‌توان دلایل مشترک و رایج میان همه علاقه‌مندان به مهاجرت به آلمان از طریق کار دانست. این دلایل عبارتند از:
- شرایط بازار کار کشور آلمان
- کیفیت زندگی در شهرهای مختلف این کشور
- امکان دریافت اقامت دائم و شهروندی پس از چند سال کار در این کشور
- امکان استفاده از خدمات آموزشی برای اعضای خانواده به صورت رایگان
- دسترسی به سایر کشورهای اروپایی از طریق دریافت ویزای آلمان
اگرچه اینها فقط بخشی از دلایل متقاضیان ایرانی برای مهاجرت کاری به آلمان هستند و دلایل محبوبیت این کشور به این موارد محدود نمی‌شوند.
نکات کلیدی برای موفقیت در مهاجرت کاری به آلمان
در بیش از ۱۵ سال فعالیت خود به عنوان یک موسسه فعال در زمینه مشاوره مهاجرت کاری به آلمان، چند نکته کلیدی را به عنوان اصلی‌ترین دلایل موفقیت بیشتر متقاضیان می‌دانیم. نکاتی که در ادامه بیان می‌کنیم:
● نکته اول: آگاهی روشن از روند دریافت ویزا و اقامت
یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که معمولاً متقاضیان در ابتدای قدم‌های مهاجرت به آلمان از طریق کار نیازمند برداشتن آن هستند، جمع‌آوری اطلاعات مربوط به شرایط دریافت ویزا و نحوه اخذ اقامت در کشور آلمان است. پیچیدگی‌های قوانین مهاجرت کاری به آلمان باعث می‌شود تا فرآیند مهاجرت به این کشور در صورت عدم داشتن آگاهی کافی، معمولاً با چالش‌های زیادی همراه باشد.
● نکته دوم: تسلط به زبان آلمانی
اگرچه بسیاری از مشاغل، به‌خصوص مشاغل مربوط به حوزه مهندسی و کامپیوتر، امکان کار به زبان انگلیسی را نیز دارند، ولی به تجربه دیده‌ایم که متقاضیان با تسلط کم نسبت به زبان آلمانی، از شانس کمتری برای مهاجرت کاری به آلمان به نسبت سایر متقاضیان برخوردار هستند. میزان سطح زبان مورد نیاز برای مشاغل مختلف، تفاوت چشمگیری با یکدیگر دارند، ولی به طور کلی، تسلط به زبان آلمانی حداقل در سطح B1، توصیه مهمی است که به همه متقاضیان مهاجرت کاری به آلمان داریم.
● نکته سوم: جمع‌آوری اطلاعات کافی در رابطه با شهر محل سکونت
از دیگر نکات کلیدی در راستای موفقیت هر چه بیشتر در مسیر مهاجرت به آلمان از طریق کار، جمع‌آوری اطلاعات درست و دقیق از محل زندگی در این کشور است. بررسی هزینه‌های مربوط به زندگی و همچنین شرایط بازار کار رشته متقاضی و همچنین اعضای خانواده وی، می‌تواند باعث افزایش چشمگیر شانس موفقیت در مسیر مهاجرت کاری به آلمان شود.
● نکته چهارم: تأمین حداقل بودجه
اگرچه شرایط مهاجرت کاری به آلمان یک روش اقتصادی برای سفر به این کشور محسوب می‌شود، ولی با این حال، معمولاً به متقاضیان توصیه می‌کنیم هزینه مربوط به یک سال زندگی خود و خانواده خود را به عنوان پشتوانه تأمین کنند. چرا که ممکن است مسیر مهاجرت، پیچ و خم‌های غیرقابل پیش‌بینی را پیش روی متقاضیان قرار دهد.
مزایای مهاجرت کاری به آلمان
دلایل زیادی وجود دارند که کشور آلمان را به یک مقصد منحصر به فرد برای متقاضیان تبدیل می‌کند. این دسته از مزایای مهاجرت کاری به آلمان، شرایط منحصر به فردی را ایجاد می‌کنند که شاید در کمتر کشوری قابل یافت باشند. سعی می‌کنیم در این بخش به مزایای مهم مهاجرت کاری به آلمان برای متقاضیان خارجی بپردازیم.
● مزیت اول: اقتصاد قدرتمند و صنایع پیشرفته
تقریباً هیچ صنعتی در کشور آلمان را نمی‌توانید بیابید که آلمان در آن حرفی برای گفتن نداشته باشد. از صنایع مربوط به حوزه پزشکی گرفته تا صنایع خدماتی و انواع علوم مربوط به حوزه مهندسی، جز مشاغلی محسوب می‌شوند که آلمان حرف‌های زیادی در آنها برای گفتن دارد. این مسئله باعث می‌شود تا فرصت‌های شغلی در آلمان هم از لحاظ تنوع، گستردگی خاصی داشته باشند و هم از جهت تعداد، نامحدود باشند.
● مزیت دوم: تعادل مناسب میان زندگی و کار
از دیگر مزایای مهاجرت کاری به آلمان، تجربه کردن حس تعادل مناسب میان کار و زندگی است. شاید زندگی در کشوری نظیر اسپانیا همراه با راحتی و آسایش زیادی باشد، ولی شرایط اقتصادی این کشور از نظر مالی، خیلی از متقاضیان را ناخرسند می‌کند. در طرف مقابل، فعالیت شغلی پرفشار در کشورهایی نظیر آمریکا، اگرچه ممکن است باعث ایجاد منافع اقتصادی زیادی باشد، ولی برای شمار زیادی از متقاضیان کار در خارج از کشور، ایده‌آل نیست. کشور آلمان توانسته است با ایجاد یک تعادل مناسب میان کار و زندگی، به یکی از کشورهای منحصر به فرد در این زمینه تبدیل شود.
● مزیت سوم: شرایط اقامت دائم
اگرچه شرایط دریافت اقامت دائم در کشور آلمان به اندازه کشورهای کانادا و استرالیا ساده نیست، ولی تغییرات جدید قوانین مربوط به بلوکارت کشور آلمان، تا حد زیادی مسیر دریافت ویزای کارت‌ها و اقامت دائم آلمان را برای متقاضیان مهاجرت کاری به آلمان هموار کرده است. مدت زمان دریافت اقامت دائم در کشور آلمان بین ۳ تا ۵ سال تعیین شده است.
چالش‌های مهاجرت کاری به آلمان
علاوه بر همه مزایای مهاجرت به آلمان از طریق کار، همواره چالش‌هایی نیز پیش روی متقاضیان برای مهاجرت کاری در این کشور وجود دارد. چالش‌هایی که ممکن است مانع از ورود هموطنانمان به این کشور شود و یا حتی پس از پیدا کردن کار و دریافت ویزای کار، شرایط زندگی را برایشان در این کشور دشوار نماید. در این بخش سعی می‌کنیم به بررسی مهم‌ترین معایب فرآیند مهاجرت کاری به آلمان بپردازیم.
● چالش اول: پیش‌نیازهای زیاد
ارائه مدرک زبان آلمانی برای همه مشاغل یا حداقل بخش زیادی از آنها، در کنار فرآیند معادل‌سازی مدارک در مشاغل مربوط به حوزه‌های علوم پزشکی و همچنین برخی از تأییدیه‌های تحصیلی، همگی جز بروکراسی‌های موجود در فرآیند مهاجرت کاری به آلمان هستند. مواردی که شاید باعث کندتر شدن مسیر ورود متخصصان به این کشور باشد. معمولاً متقاضیان ایرانی برای طی کردن مسیر مهاجرت کاری، مسیر طولانی‌تر و پر فراز و نشیب‌تری به نسبت سایر کشورهای اروپایی دارند.
● چالش دوم: سردرگمی در مراحل ویزا
با توجه به اینکه در چند سال گذشته، سفارت آلمان به شکل‌های مستقل، مراحل مربوط به بررسی درخواست ویزا را شکل داده است، رویه این سفارت برای متقاضیان در هر سال دچار تغییراتی می‌شود. معمولاً این تغییرات باعث سردرگمی متقاضیان مهاجرت کاری به آلمان می‌شود. چرا که هر یک از کارگزاران طرف قرارداد سفارت آلمان، به شکلی متفاوت از سایر کارگزاران، مراحل تأیید مدارک و همچنین مراحل مربوط به اخذ وقت سفارت را انجام می‌دهند. شاید این مطلب را بتوانیم یکی از بزرگ‌ترین معایب مهاجرت کاری به آلمان بدانیم.
● چالش سوم: ویزای همراه
یکی از نگرانی‌های افراد علاقه‌مند به مهاجرت به آلمان از طریق کار، همواره شرایط دریافت ویزای همراه بوده است. از آنجا که دریافت ویزای همراه فقط برای افرادی میسر است که بتوانند از طریق بلوکارت به کشور آلمان مهاجرت کنند، سایر متقاضیان، همواره چالش‌های زیادی برای دریافت ویزا برای اعضای خانواده خود پیش روی خود می‌بینند. چالش‌هایی که ممکن است باعث جدایی اعضای یک خانواده از یکدیگر برای مدتی طولانی، شاید نزدیک به ۱ سال، شود.
در مجموع، مواردی که در این بخش به آن اشاره کردیم، باعث نشده است تا شمار افراد علاقه‌مند به کار در آلمان در سال‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته باشد.
