شرایط کار در آلمان به قدری برای نیروهای کار خارجی جذاب است که نه تنها متقاضیان ایرانی، بلکه از سراسر آسیا و حتی کشورهای اروپایی، هر ساله تعداد زیادی برای کار به آلمان مهاجرت می کنند. حضور آلمان به عنوان قطب صنعت در اروپا در کنار کیفیت زندگی بی نظیر ساکنین این کشور، دو وجه تمایز آلمان در مقایسه با بسیاری از مقاصد مختلف در جهان برای متقاضیان مهاجرت کاری در ایران است. از طرفی، با توجه به شرایط اقتصادی ایران و کمرنگ تر شدن مسیرهای مهاجرت کاری و تحصیلی با توجه به محدودتر شدن بودجه افراد، ضرورت پرداختن به روش‌هایی نظیر ویزای کاری و یا مهاجرت از طریق شغل بیش از پیش احساس می شود. بنابراین سعی داریم با توجه به اهمیت این مساله ، به شکل کاملاً مفصل به شرایط و بازار کار، روش‌های جستجوی کار و معرفی بهترین مشاغل در آلمان بپردازیم.
نرخ بیکاری در آلمان
احتمالاً خوانندگان این مقاله نیز انتظار دارند تا عنوان کنیم که نرخ بیکاری در آلمان کمترین در اتحادیه اروپا است. چرا که تصور ذهنی همه ما از آلمان، یک کشور با اقتصاد بسیار قوی است. آمار و ارقام نیز همین مطلب را می گویند. چرا که در سال ۲۰۲۵ نرخ بیکاری در آلمان نزدیک به ۳.۵ درصد است که به عنوان یکی از پایین‌ترین نرخ‌های بیکاری، نه تنها در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بلکه در همه کشورهای جهان محسوب می شود. بر اساس آنچه در سال ۲۰۲۵ به صورت یک گزارش رسمی توسط وزارت کار کشور آلمان ارائه شده است، نرخ فعالیت شغلی جمعیت بین ۱۸ تا ۶۴ سال در کشور آلمان بیش از ۷۷ درصد بوده است. در حالی که همین عدد در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، عددی کمتر از ۷۰ درصد گزارش شده است. این نشان می دهد که عملاً حتی در صورت عدم نیاز به کسب درآمد در کشور آلمان، افراد تمایل بیشتری برای کار در بازارهای مختلف دارند. بر اساس این آمار که در ماه ژوئن ۲۰۲۵ منتشر شد، نزدیک به ۴۶ میلیون نفر در آلمان در یک فعالیت حرفه‌ای مشغول هستند.
مزایای کار در آلمان
دلایل و انگیزه‌های زیادی برای اینکه شرایط کار در آلمان را به مراتب بهتر از سایر کشورهای اروپایی بدانیم وجود دارد. ولی شاید برخی از این دلایل به صورت خاص برای متقاضیان ایرانی جذاب‌تر از متقاضیان از سایر کشورهای جهان باشد. قصد داریم در این بخش به بزرگ‌ترین مزایای کار در آلمان بپردازیم.
مزیت اول: شرایط دریافت اقامت و بلوکارت
احتمالاً مهم‌ترین انگیزه شما از خواندن این متن این مسئله است که کار در آلمان برای شما بتواند به نحوی به اخذ اقامت دائم آلمان منجر شود. کشور آلمان نیز به صراحت در بیان قوانین مهاجرتی خود به این نکته اذعان دارد که قصد دارد نیروی کار خارجی متخصص که به دلایل مختلف به این کشور مهاجرت کرده‌اند را در این کشور حفظ کرده و شرایط فعالیت این افراد را در کشور آلمان تسهیل نماید. بنابراین قوانین جدیدی مثل قوانین بلوکارت در کشور آلمان، یکی از بزرگ‌ترین مزایایی است که معمولاً متقاضیان خارجی می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
مزیت دوم: درآمد بالاتر
فارغ از اینکه قصد اخذ اقامت آلمان را داشته باشید یا نه، یکی دیگر از مهم‌ترین جذابیت‌ها و مزایای کار در آلمان برای شما احتمالاً دریافت درآمد بالاتری به نسبت سایر کشورهای اروپایی است. چرا که کشور آلمان با توجه به رونق بسیار زیاد در صنایع مختلف، شرکت‌های خصوصی و همین‌طور سازمان‌های دولتی را ملزم به پرداخت میانگین حقوقی بالاتری به نیروی کار می کند. حداقل دستمزد در آلمان به صورت ساعتی، عددی بیشتر از ۱۲.۸۲ یورو گزارش شده است. در حالی که این عدد در بسیاری از کشورهای اروپایی کمتر از ۱۰ یورو و در کشورهای فرانسه و ایتالیا کمتر از ۱۱ یورو برآورد می شود.
مزیت سوم: شرایط مهاجرتی
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های متقاضیان ایرانی که باعث جذابیت کار در آلمان برای آنها شده است، چالش‌های کمتری است که در مسیر مهاجرت به این کشور با آن روبرو هستند. مثلاً در مقایسه با کشورهای کانادا یا آمریکا که متقاضیان ایرانی معمولاً با چالش‌های زیادی برای ویزا مواجه‌اند، معمولاً نرخ دریافت ویزا در کشور آلمان برای متقاضیان ایرانی به‌خصوص افرادی که رابطه سیاسی ایران به آلمان محسوب می‌شود، بالاتر است.
مزیت چهارم: زندگی با کیفیت‌تر
معایب کار در آلمان
اگرچه به عنوان یک ایرانی که شاید شرایط مختلفی را تجربه کرده است، ایرادهایی که می‌توان به کار در آلمان گرفت به آن اندازه زیاد نباشند که مانع از انتخاب این کشور به عنوان مقصد برای متقاضیان قلمداد شود، ولی با این حال سعی می‌کنیم با بررسی شرایط آلمان و مقایسه بازار کار این کشور با قوانین و شرایط کار در ایران، مواردی را که می‌تواند به عنوان چالش‌های احتمالی فعالیت شغلی یک ایرانی در آلمان محسوب شود را بیان کنیم.
چالش اول: مالیات زیاد
مبلغ تعیین شده بیمه و مالیات در کشور آلمان به مراتب بیشتر از مبالغی است که متقاضیان ایرانی به عنوان مالیات عادت به پرداخت آن دارند و همین مسئله باعث می‌شود تا علاقه‌مندان به کار در آلمان نگرانی بیشتری نسبت به این مسئله در آلمان داشته باشند. اگرچه معمولاً شهروندان آلمانی یا افرادی که سال‌هاست در کشور آلمان زندگی می‌کنند، نارضایتی زیادی از پرداخت این مبالغ به دولت ندارند. چرا که خدمات شهروندی و امکاناتی که معمولاً دولت در اختیار افراد قرار می‌دهد، به نحوی متناسب با مالیاتی است که از این افراد دریافت می‌کند.
چالش دوم: زبان آلمانی
زبان آلمانی به هیچ عنوان به عنوان یک چالش از پیش روی متقاضیان ایرانی کار در آلمان برداشته نمی‌شود. چرا که حتی اگر شغل متقاضیان نیاز مستقیمی به تسلط به زبان آلمانی نداشته باشد، باز متقاضیان برای موفقیت بیشتر در شغل خود و یا حتی اموری نظیر استفاده از مراکز دولتی، به نحوی نیازمند داشتن سطح دانش زبان آلمانی هستند. همین مسئله باعث شده است تا یکی از بزرگ‌ترین معایب کار در آلمان را نیاز مداوم به یادگیری زبان آلمانی بدانیم.
چالش سوم: ویزای همراه
به غیر از افرادی که قادر هستند در ابتدا با دریافت یک جاب آفر با حداقل‌های بلوکارت، امکان دریافت ویزای همراه را برای همسر و فرزندان خود داشته باشند، سایر متقاضیان، مسائلی نظیر دریافت ویزای همراه با تأخیر را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها پیش روی فعالیت در بازار کار آلمان به عنوان یک ایرانی می‌دانند. این دوره انتظار ممکن است بین ۳ ماه تا ۱۲ ماه به طول بینجامد و همین مسئله چالش‌های بزرگی را برای متقاضیان متأهل به وجود می‌آورد.
قوانین کار در آلمان
همانند همه کشورهای پیشرفته جهان، تمامی کارمندان بخش‌های دولتی و خصوصی کشور آلمان مشمول پرداخت مالیات هستند و در مقابل آن از بیمه‌های خدمات درمانی بهره‌مند می‌شوند. اگرچه بخشی از این هزینه‌ها به عهده کارفرما است، میزان حداقل دستمزد در کشور آلمان مبلغ ۱۲.۸۲ یورو در ساعت تعریف شده است. این در حالی است که میانگین ساعات کاری برای کار در آلمان به صورت تمام وقت، بین ۳۶ تا ۴۰ ساعت در هفته یا از نگاهی دیگر بین ۷ تا ۸ ساعت در روز توسط وزارت کار این کشور تعیین شده است.
همه کسب و کارها در روزهای یکشنبه و بخش عمده‌ای از کسب و کارها در روز شنبه نیز تعطیل هستند. در تقویم کشور آلمان، حدود ۹ روز به عنوان تعطیلات رسمی برای کارمندان بخش‌های دولتی و خصوصی تعریف شده است. در حالی که در برخی از ایالت‌های آلمان، برخی کارمندان مشمول ۴ روز تعطیلی اضافه‌تر نیز هستند. مادران نیز در این کشور، در حین کار در آلمان، قادر هستند تا ۶ هفته پیش از زایمان و ۸ هفته پس از آن را در مرخصی زایمان به سر ببرند.
روش‌های کار در آلمان
چهار روش مشخص توسط دولت کشور آلمان برای کار در این کشور تعریف شده است. این روش‌ها به متقاضیان خارجی کار در کشور آلمان اجازه می‌دهند تا یا با استفاده از جاب آفر و یا حتی بدون داشتن پیشنهاد شغلی مشخص برای کار در آلمان اقدام کنند.
روش اول: بلوکارت آلمان
مهم‌ترین و شاید پرتقاضاترین روش کار در آلمان، استفاده از سیستم کارت آبی یا همان بلوکارت کشور آلمان محسوب می‌شود. معمولاً در این روش، افرادی که دارای شغلی تمام وقت با درآمدی مناسب هستند، قادر خواهند بود تا نه تنها به صورت همزمان ویزای خود و خانواده خود را دریافت کنند، بلکه می‌توانند در مدت زمان کوتاه‌تری نسبت به دریافت اقامت دائم آلمان نیز اقدام کنند. قوانین بلوکارت آلمان در سال ۲۰۲۵ به طور جدی دچار تغییرات عمده شده است و در حال حاضر، شرایط کار در آلمان با استفاده از این قوانین به مراتب ساده‌تر از گذشته تعیین شده است.
روش دوم: جاب سیکر
یکی از روش‌هایی که از دیرباز توسط اداره مهاجرت کشور آلمان برای جبران کمبود نیروی کار مورد استفاده قرار گرفته است، روش جستجوی کار یا همان جاب سیکر است. اگرچه این روش در حال حاضر و در زمان نگارش این مقاله هنوز برای متقاضیان ایرانی فعال نیست، ولی با توجه به اینکه متخصصین ایرانی در ۵ یا ۶ سال گذشته قادر به استفاده از آن بودند، یک روش کاربردی برای تحقق رویای کار در آلمان محسوب می‌شود. در این روش، متقاضیان اجازه دارند تا بین ۶ ماه تا ۱ سال در کشور آلمان حضور یافته و با یافتن یک شغل مناسب، نسبت به دریافت ویزاهای بلند مدت کاری در این کشور اقدام کنند. گفتنی است این روش نیازی به ارائه مدرک زبان ندارد.
روش سوم: ویزای کار
یکی دیگر از روش‌های پرکاربرد کار در آلمان برای متقاضیان ایرانی، دریافت پیشنهاد شغلی است که اگرچه در دسته‌بندی ویزای بلوکارت نمی‌گنجد، ولی به متقاضیان اجازه می‌دهد تا با دریافت کاری وارد این کشور شده و با چند سال کار در کشور آلمان، قادر به تبدیل اقامت کاری به اقامت دائم شوند. این نوع ویزا بیشتر برای مشاغل فنی و حرفه‌ای و مهارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش چهارم: خود اشتغالی
یکی از روش‌هایی که امروزه کمتر توسط متقاضیان ایرانی برای کار در آلمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی روشی پرکاربردتر در گذشته بوده است، روش خود اشتغالی در این کشور است. متقاضیانی که می‌توانند سرمایه‌ای در حدود ۲۵۰۰۰۰ یورو را به عنوان سرمایه اولیه ایجاد کسب و کار در کشور آلمان تهیه کنند، می‌توانند به روش خود اشتغالی به عنوان یک روش مطمئن برای کار در آلمان حساب کنند.
روش پنجم: ویزای فریلنسری
فعالین در برخی حوزه‌ها مثل حوزه‌های مربوط به فعالیت هنرمندان، خبرنگاران و برخی از مشاغل مربوط به حوزه کامپیوتر، قادر خواهند بود تا با هزینه بسیار کم و با درخواست ویزای مربوط به افرادی که به صورت فریلنس مشغول به فعالیت هستند، به کار در آلمان مشغول شوند. اگرچه شاید دریافت این ویزا برای متقاضیان ایرانی در حال حاضر بسیار سخت باشد، ولی شاید فارغ التحصیلان ایرانی دانشگاه‌های کانادایی بتوانند به طور جدی‌تری نسبت به این ویزا فکر کنند.
